Αγχώδεις διαταραχές

Το άγχος είναι μία δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση μπροστά σε έναν άγνωστο επικείμενο κίνδυνο και περιλαμβάνει αισθήματα έντασης και φόβου. Λόγω της διέγερσης του αυτόνομου συμπαθητικού συστήματος η κλινική εικόνα του άγχους χαρακτηρίζεται από εφίδρωση, ταχυκαρδία, τρόμο των άκρων, γρήγορη αναπνοή και γαστρεντερική δυσφορία.

Το “φυσιολογικό” άγχος αποτελεί πανανθρώπινο χαρακτηριστικό, έχει προσαρμοστική αξία και στοχεύει στην προετοιμασία του οργανισμού για να αντιμετωπίσει καινούρια και σημαντικά για την επιβίωση ερεθίσματα. Το άγχος θεωρείται “παθολογικό” όταν δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινή ζωή και στην λειτουργικότητα του ατόμου. Σε αυτή την περίπτωση το άγχος δεν αποτελεί πλέον προσαρμοστικό μηχανισμό, αλλά αποκτά αυτονομία και κινητοποιείται από συνηθισμένα γεγονότα, ενώ οι εκδηλώσεις του σε σωματικό και ψυχολογικό επίπεδο αποκτούν υπερβολικό χαρακτήρα.

Οι αγχώδεις διαταραχές, που παλαιότερα ονομάζονταν “νευρώσεις”, σήμερα αποτελούν τις συχνότερες ψυχιατρικές διαταραχές στον γενικό πληθυσμό. Στην ομάδα αυτή ανήκουν:

• η διαταραχή πανικού. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες και απροσδόκητες προσβολές πανικού. Στην κλινική εικόνα κυριαρχεί ένα αίσθημα επικείμενης καταστροφής μαζί με μια εσωτερική παρόρμηση διαφυγής.
• η αγοραφοβία. Το άτομο εμφανίζει έντονο άγχος σε καταστάσεις και περιβάλλοντα, από όπου η διαφυγή είναι δύσκολη. Συχνά συνυπάρχει με την διαταραχή πανικού.
• η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή. Η ζωή του ατόμου κυριαρχείται από μια γενικευμένη, επίμονη και ακαθόριστη ανησυχία, η οποία καλύπτει όλες σχεδόν τις δραστηριότητές του.
• οι φοβίες, όπου υπάρχει ένα συγκεκριμένο συνειδητό αντικείμενο, που προκαλεί υπερβολικό φόβο. Διακρίνονται στις ειδικές φοβίες και στην κοινωνική φοβία.
• η μετατραυματική διαταραχή stress. Μετά από ένα ακραίο τραυματικό συμβάν ιδιαίτερα απειλητικού για την ίδια του την ζωή, το άτομο ξαναβιώνει την εμπειρία μέσω εφιαλτών, δυσάρεστων αναμνήσεων και έντονου άγχους.
• η διαταραχή προσαρμογής. Πρόκειται για μια βραχεία δυσπροσαρμοστική αντίδραση σε κάποιον ψυχοκοινωνικό στρεσογόνο παράγοντα, όπως είναι το διαζύγιο, ο θάνατος αγαπημένου προσώπου, η απώλεια εργασίας κ.α.
• η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD). Χαρακτηρίζεται από επίμονες και επαναλαμβανόμενες σκέψεις ή παρορμήσεις που εισβάλλουν στην καθημερινότητα και προκαλούν έντονη υποκειμενική ενόχληση. Οι ιδεοληψίες συνήθως αφορούν θέματα μόλυνσης, τάξης, παρορμήσεις επιθετικότητας ή εικόνες με σεξουαλικό περιεχόμενο. Προκειμένου το άτομο να ανακουφιστεί από το άγχος και την δυσφορία καταφεύγει σε ψυχαναγκασμούς, δηλαδή σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (πχ. πλύσιμο χεριών, διαρκής έλεγχος) ή νοητικές πράξεις (πχ. προσευχή, επανάληψη λέξεων) που σταδιακά αποκτούν τελετουργικό χαρακτήρα.

[apss_share]